Onlangs veroordeelde een jury en een Assisenhof een vrouw tot 20 jaar opsluiting. Een vrouw die ook moeder is van twee kinderen en er geen derde bij kon of wou hebben. Negen maanden lang ontkende ze de zwangerschap voor zichzelf en voor haar omgeving, en op de dag van de bevalling besloot ze dat ze geen derde kind zou hebben. De vijf jaren die volgden werd ze van rechtbank tot rechtbank gesleurd en uiteindelijk veroordeeld voor moord met voorbedachte rade.
De motivaties van de rechter en het hoopje burgers van de jury waren veelzeggend. Ze hadden minder dan 50 minuten nodig om tot hun conclusie te komen, want die stond al lang vast. Want volgens hen ben je naast vrouw vooral ook moeder, en als moeder schenk je leven, je maakt geen andere keuzes.
Het is allerminst onze intentie om te gaan aanschuiven bij de rij van rechters allerhande en te beoordelen en veroordelen. We willen geen kant-en-klare en algemene uitspraken doen over een situatie die telkens verschillend, en zo complex is. Maar wat we wel kunnen zeggen, is dat een maatschappij die mensen eerst in een hoek drijft en hen vervolgens met een moralistisch wijsvingertje verwijt dat ze een uitweg gezocht hebben, haar commentaar maar beter voor zich zou houden.
Nee, het is niet altijd eenvoudig voor vrouwen om over te gaan tot een abortus. Omwille van de weinige of al te psychologiserende structuren met haar paternalistische dokters die je vaak willen overtuigen om toch een kind te krijgen. Omwille van het taboe dat in stand gehouden wordt om vrouwen de zeggenschap over hun lichaam af te pakken. Bovendien moet je goed doorhebben dat je regels met reden uitblijven en je lichaam verandert ook niet altijd zichtbaar. Voor je het weet is de opgelegde tijd voor een legale abortus verstreken.
Nee, vele vrouwen bevinden zich niet in een omgeving, noch in een situatie die open staat voor discussies en beslissingen waarin je je eigen keuze kan ontwikkelen zonder morele oordelen.
Diegenen die beweren dat ze beschikken over een absolute moraal die altijd en overal toepasbaar is, zijn vijanden van de eigenheid, de persoonlijkheid van elkeen. Ze proberen het hele leven, dat zo complex en tegenstrijdig is, in een dwangbuis te steken. Het is in naam van die moraal dat mensen die 'anders' zijn werden en worden kapotgemaakt, het is in naam van die moraal dat vrouwen niet altijd mogen kiezen of ze moeder willen worden of niet.
Dat de morele wijsvingertjes misschien eens eerst om zich heen kijken. Miljoenen mensen, van alle leeftijden, worden dagelijks vermoord door oorlog, honger, ontbering en armoede. Maar dát, dat is 'politiek' zeker? “Dat is toch niet hetzelfde.” Hoe zei de dictator Stalin het ook al weer? “Als je één iemand vermoordt, ben je een moordenaar. Als je er miljoenen vermoordt, wordt het een statistiek”. Hij had het over zichzelf.
Dat het gerecht haar commentaar voor zich houdt, dat de maatschappij nu gewoon eens even haar bakkes houdt over wat deze vrouw gedaan heeft. Het is zijzelf die gekozen heeft om geen derde kind te hebben en hoe je het ook draait of keert, komt zulke beslissing vooral haar toe (en niet dé maatschappij, de Staat, het gerecht of wat dan ook). Ook al kan je de manier waarop ongelukkig vinden. Ook al kan je denken dat de pijnlijke conclusie van zo'n beslissing niet zou moeten gebeuren in een wereld waar relaties en seksualiteit open en bevrijdend zijn en waar we niet verstrikt worden in morele veroordelingen.
