De federale regering heeft aangekondigd dat ze 384.000.000 euro (!) gaat geven aan het Studiecentrum voor Kernenergie in Mol. Met de bouw van een nieuwe onderzoeksreactor (Myrrha) wil België een voorloper worden in de herontdekking van kernenergie.
Maar de eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat Frankrijk het land is dat voorop loopt met de bouw van nieuwe kerncentrales. De elektriciteit die zo opgewekt wordt moet deels voldoen aan de grotere vraag door de vele hogesnelheidstreinen. Maar er is meer dan dat, er is een overschot. En dat is niet toevallig, in Frankrijk zijn ze al langer bezig om hoogspanningslijnen aan te leggen naar Noord-Afrika door Spanje en de Middellandse Zee. Daar moeten ze de nieuwe fabrieken bevoorraden die hun goedkope producten weer exporteren naar Europa met de hulp van goedkope arbeiders en nu dus ook goedkope elektriciteit. Dit voorbeeld toont de perversiteit van de nieuwste fabeljes die de managers ons aanpraten onder één noemer: het groene kapitalisme.
In de jaren '70 en '80 hebben veel mensen nochtans hard gestreden tegen de bouw van de eerste kerncentrales in de Europese landen. Los van politieke partijen of officiële organisaties (hoewel later sommigen het thema hebben gebruikt om stemmen te winnen om dan éénmaal aan de macht in stilte het nucleaire pad te blijven volgen) werden grote, offensieve betogingen opgezet, bouwwerven bezet en vernield, verantwoordelijken aangevallen. Op verschillende plaatsen werd uiteindelijk de noodtoestand uitgeroepen en hele gebieden (vaak afgelegen dorpen) werden bezet door de ordetroepen (rijkswacht of leger). Door middel van een heuse militarisering en politieke spelletjes slaagden de meeste staten er uiteindelijk in om op de ingeslagen weg van de Vooruitgang verder te gaan en hun kerncentrales neer te poten. Het thema werd daarop vooral nog door de opkomende nieuwe groene partijen in de publieke opinie naar voor geschoven. Met in onder andere België het “succes” dat het gebruik van kerncentrales zogenaamd op termijn stopgezet zou worden. Enkele jaren en een nieuwe regering later wordt dat akkoord alweer terug naar de vuilbak verwezen. En nu wordt er dus terug gesproken over de bouw van nieuwe kerncentrales met kernreactoren van de nieuwe, 4de generatie. De hele propaganda actie van het Nucleair Forum (herinner u nog de grote affiches met de “neutrale” vragen die toch altijd in het voordeel van kernenergie uitdraaiden) diende blijkbaar niet enkel om de bestaande centrales langer open te houden maar was dus ook een voorbereiding voor de bouw van nieuwe exemplaren. Met de exclusieve focus op de grote catastrofe van de klimaatopwarming (“Kernafval dat over honderden jaren nog altijd uiterst giftig is? We mogen al blij zijn als de aarde tegen dan nog bestaat”) hebben de groene politici zichzelf monddood gemaakt, sommigen zijn ondertussen zelfs voorstanders geworden. Elke winstgevende business die de reclamejongens kunnen verbinden aan de verlaging van de uitstoot van CO² en dus de “strijd tegen klimaatopwarming”, kan geen groen blaadje meer in de weg worden gelegd. Een nieuw tijdperk voor de kernenergie breekt aan.
Maar ondertussen geloven wij nog altijd geen zak van de specialisten die ons komen vertellen dat de kerncentrales honderd procent veilig zijn. Net zoals elke andere fabriek waar technologie wordt toegepast, loopt er ook in de kerncentrales vanalles mis. En meestal horen we niks van die “kleine incidenten”, soms komt er een waarschuwing naar buiten (zoals in 2008 in Fleurus waar radioactieve ioden in het ventilatiesysteem terecht kwamen). Maar de volksgezondheid in gevaar? Nee hoor nooit... Toch wel. Er zijn lekken, er is radioactieve straling. In de studies kunnen we tussen de specialistentaal de vaststellingen van regelmatige pannes en constante lekken lezen. De Europese Commissie weet dat ook en sponsert het SAGE-project waarin wetenschappers en bureaucraten de ervaring van Tsjernobyl (waar in 1985 een kernreactor ontplofte en de directe regio onherroeplijk in een radioactieve woestijn omvormde terwijl er tot in België radioactive regen naar beneden viel) handig gebruiken om zich voor te bereiden op het beheer van de duurzame radioactieve besmetting van Europa.
Met de herontdekking van kernenergie kan de staat de illussie creëren dat ze de klimaatopwarming kan tegenhouden. “Geen paniek, het systeem heeft alles onder controle”, is de boodschap. De staat kan haar eigen rol verstevigen en laten uitschijnen dat ze hoogst noodzakelijk is. Want het zijn haar specialisten en veiligheidstroepen die nodig zijn voor de goede gang van zaken. Wie gaat er anders de complexe technologie beheren, wie gaat er de besmettelijke afvalverwerking controleren, wie gaat er ons behoeden voor terroristische aanvallen die catastrofale gevolgen kunnen hebben? Kernenergie en haar kernafval leggen een hypotheek op elke zucht naar meer vrijheid. Ze verstikt elke gedachte aan een wereld zonder een staat met haar specialisten bureaucratie en haar repressieapparaat. En terwijl er weer meer kerncentrales worden gebouwd, blijft er uiteindelijk geen lapje grond meer over dat niet vervuild is door het winstbejag en het kapitalisme. Al noemt die laatste zich nu groen en duurzaam, meer dan een nieuwe publiciteitsstunt en een nieuw woordspelletje kan ik er niet in zien.
Om ons niet alle zuurstof te laten afnemen, zuurstof die we nodig hebben om te kunnen praten, dromen en strijden voor vrijheid, moeten we ons dringend nieuwe middelen toeëigenen. Middelen die deze machine van de dood kunnen saboteren. Kerncentrales zijn dan misschien heel gecentraliseerd en min of meer goed beveiligd (en misschien ook niet heel geschikt om te saboteren), ze zijn ook slechts een deel in het stralings- en vervuilingsnetwerk. Hoogspanningslijnen, gsm-masten, tanks op wielen, fabrieken, distributiecentrales... anderen hebben ze al met succes platgelegd.
