In de catacomben van een monsterlijke stad, daar waar het zonlicht niet komt, gebouwd met het zweet en het leed van immigranten, het territorium van… el STIB.
“De STIB, dat is nu eens een nobel bedrijf,” zingt haar fanclub zonnig in koor “ze brengt je waar je moet zijn.” Haar metro’s en trams, die bollen je doorheen Brussel. Brussel, stad van lichtgevend glas, van beton, geld en armoede. Stad van Europarlementariërs en diplomaten, van sans papiers en daklozen, van luxe-loften en het Noordstation voor daklozen. De STIB verbindt de verschillende hoeken van deze stad, zoeft van de business tempels naar de wijken vol armoede. De STIB brengt je waar je moet zijn, is dat vrijheid van beweging dan? De grenzen zo duidelijk, overal in de stad. En met haar MOBIB doet de geliefde STIB er nog een laagje bovenop: vanaf 1 juni gaan de glazen poortjes werken, en vanaf dan komt alleen wie geld heeft er nog in.
Vrijheid van beweging? Waar boven de grond de oogjes van de camera’s zich verspreiden, zorgt de STIB er ondergronds ook voor dat het verkeer in de stad gecontroleerd kan worden. De verplaatsingen van de MOBIB-klanten worden netjes geregistreerd en opgeslagen in de computers. De preventieteams vermenigvuldigen zich op een hallucinant tempo, irritante waakhonden die elke beweging in de tram of metro staan te bespieden, bij gebrek aan een eigen leven? Camera’s op de rijtuigen, camera’s onder de grond, de vrijheid lijkt wel héél ver weg te zijn.
Vrijheid van beweging, hopla! Van thuis naar ’t werk naar huis-werk-huis-werk, samengepropt als sardientjes in een blik, “Voulez-vous éloigner de la porte, gelieve u bij de deuren te verwijderen”, quasi iedereen ongelukkig en toch blijft alles voortbestaan.
Vrijheid van beweging en dan staat er een commando controleurs op het perron; zwartrijders worden beboet, gezochte personen aan de politie overgeleverd, net als sans-papiers. De STIB, brengt je overal naartoe, over alle grenzen heen, tot in Marokko of Afganistan.
En alles gaat door, elke dag opnieuw hetzelfde ellendig triestige traject: De Brouckère-Bourse-Beueueurs-Anneesens-Lemonnier. Bij het buitenstappen nog even de ogen sluiten voor de mensen die in de gangen slapen, de roltrap op en verrassing! De zon is intussen gaan slapen, maar troost, we zijn tenminste eindelijk terug in open lucht, en daar waar we moeten zijn.
En alles gaat door, door, door, tot… MOBIB-bib-biep-hoera! Vandaag staat in de krant te lezen dat de MOBIB-poortjes van verschillende metrostations meerdere keren zwaar vernield werden. ’t Zijn kleine daden, ’t is geen 8 uur gaan werken om de bankrekening van je vette baas te spijzen. ’t Zijn kleine daden, maar wat een fantasie! Er zijn er die zeggen dat daden van vernieling niets meer zijn dan een uiting van frustratie. Brave burgers, gechoqueerd dat er stoute mensen bestaan die met de noten van de MOBIB-bib-biep hun eigen liedje componeerden: MOBIB-bib-biep-boem! En wij zeggen, meer van dat, breken! Breken met deze wereld, deze wereld breken. Iets anders is mogelijk, de pletwals van de saaiheid, depressiviteit, verstikking, honger, uitzichtloosheid kan geraakt worden.
Vandalen, profiteurs (“Zwartrijden is oneerlijk ten opzichte van zij die wel betalen”), “die MOBIB-kaart is toch wel handig, hij past in je portefeuille”, cool-MOBIB, “Ze zouden beter gaan werken of naar school gaan in plaats van rond te hangen op de metro’s”. Zo klinkt de eeuwige zaag- en klaagzang van de vrijwillige slaven. Heil aan de STIB en aan Brussel mijn stad.
Maar vandaag kan deze doodse praat ons niet raken, vandaag echoot het nieuws dat in de krant stond als een vreugdezang doorheen ons hoofd. Vernieling van MOBIB-poortjes: wat een feest! Vandaag zullen de ongelukkige gezichten op de metro ons niet grijpen, want we hebben een glimp gezien van iets anders, van een breken met de eeuwige slavernij en onderdrukking. En in ons hart tintelt daar weer die droom, de droom over die wereld zonder bazen, grenzen, territorium en geld. Die wereld waarin we niet gaan waarheen we moeten gaan (werk-familie-school-kerk-psychiatrische instelling-gevangenis-deportatiekamp), maar daar waarheen we willen zijn.
En om af te sluiten, nog eentje, nog een keer. Haar automaten staan overal. En allemaal samen nu: MOBIB-BIB-BIEP-BOEM!
