Op 20 april gaat in de Golf van Mexico het boorplatvorm 'Deepwater Horizon' in vlammen op. Elf mensen sterven, 17 raken gewond. Tijdens een poging het vuur te blussen, zinkt het platvorm en breekt de boorstang. En sindsdien spuit de olie van 1500 meter diepte bij tonnen in de oceaan. Het gaat hier over 8 tot 11 miljoen liter per dag. Maar zoals de topman Tony Hayward toen zei, is dat allemaal geen probleem, omdat “de Golf van Mexico een bijzonder grote oceaan is en deze hoeveelheid olie en chemicaliën die wij daarin lozen klein is vergeleken met het totale watervolume.” Serieus?!
Bon, zoals we al hadden kunnen denken, bleek de toch licht smakeloze uitspraak van de manager niet echt waar te zijn.
Al meer dan 10 weken lang bekvechten de Amerikaanse regering en BP over de verantwoordelijkheid van die miserie, de 'oplossing van het probleem' en de opkuiswerken (waarbij het hier naast verplichte gevangenen vooral gaat om vrijwilligers, die slecht uitgerust en slecht geïnformeerd zijn en zware lichamelijke schade lijden).
In deze oorlog tegen de olie is elk middel goed - zoals altijd wanneer het erom gaat geld en macht te verdedigen of te vergroten. Zolang maar niet geraakt wordt aan de logica die erachter schuilt.
Maar misschien kunnen we hier een beetje meer woorden aan verspillen:
een gebeurtenis met dergelijke draagwijdte voor mens, dier en natuur leidt in eerste en vaak ook tweede instantie niet zelden tot bezorgdheid en angst. En niet alleen ter plaatse. Zeker een ramp als deze doet ons opnieuw onder ogen zien dat de aarde niet groot genoeg is, om onszelf te kunnen wijsmaken dat er nog altijd zoiets als een 'veilige haven' is. Het is waar dat we de gevolgen niet allemaal op dezelfde manier zullen voelen, meestal niet eens op hetzelfde moment. Maar ook lokale verwoestingen blijven nooit enkel lokaal en hebben altijd een effect voor de hele aarde en dus voor ons allemaal. Als we het over olie in de oceaan hebben, ligt deze gedachte al iets meer voor de hand...
De volgende stap, het resultaat van deze gedachten, heeft vaak een heel praktisch karakter. Ter plaatse betekent dit misschien om zich als vrijwilliger voor de opkuiswerken aan te melden (en versta me niet verkeerd, ik begrijp heel goed waarom mensen dit doen). Daarbij komt misschien het verspreiden van informatie en het oprichten van comités om een schadevergoeding van (in dit geval) BP te eisen. Terwijl elders de bezorgdheid en verontwaardiging verkleint naarmate het krantenartikel kleiner wordt.
Ondertussen wordt, zogezegd in het gevecht tegen de olie, ton na ton gif in de oceaan gestort. Om dezelfde reden wordt brand gesticht, waarbij -oooeeps- ontelbaar veel dieren die daar 'stoemelings' thuis zijn mee verbrand worden. En dan hebben we het nog niet over de duizenden kleine en grote levende wezens die daar sterven, de mensen die daar allemaal ziek van worden of de regen die opeens olie lijkt te bevatten...
Wat dus bij een drama zoals dit voor aandacht zorgt, is de dimensie van de verwoesting, de corruptie, arrogantie en macht van (in dit geval) BP, het janken en razen van de regering om tot een einde van de onaangenaamheden te komen.
Okee, tot zover alles goed, we staan met onze voeten op vaste grond. Maar hier en nu is het net deze vaste grond die ons niet mag hinderen om verder te gaan. Niet als we genoeg hebben van de eindeloze draaikolk van gebeurtenissen, die ons meesleurt en uiteindelijk in een hoek gezwierd, schijnbaar hulpeloos laat liggen. Niet als we tot op de grond van de zaak willen komen. En dus beginnen we te graven...
...de olieramp in de Golf van Mexico is slechts één van de grotere zichtbare zweren van de machtspelletjes, die door staten, politici en lobbyisten gespeeld en bestuurd worden. Het gebied dat nu getroffen wordt, is grotendeels hetzelfde dat in 2005 zwaar geteisterd werd door de orkaan Katrina. De dijken die het toen begaven, werden gebouwd door BP en andere oliebedrijven om hun business uit te breiden. Meer dan 1800 mensen stierven toen. Denk ook aan China waar midden juli ook twee pijplijnen van BP ontploft zijn, aan de ontelbare grote en kleinere nucleaire ongelukken, met Tchernobyl als het meest dodelijke tot op heden. Elke ramp vertelt het verhaal van een wereld die bereid is om alles op het spel te zetten om dingen als naties, economie, concurrentie en overheersing staande te houden. Wat betekent dat we allemaal als mogelijke spelinzet gebruikt kunnen worden. Hiermee hebben we ons al door de eerste zachte laag grond gegraven en zijn we aan de oorzaak gekomen. Maar als die grote rampen nu alleen maar het zichtbare gezwel vertolken, duidt dat er toch op dat de 'ziekte' constant aanwezig moet zijn en ook minder zichtbare gevolgen met zich meebrengt. En nu stoten we op de eerste stenen; een ramp is verschrikkelijk, wakkerschuddend en vaak de aanleiding van protestreacties. Maar als we echt iets willen veranderen, als we echt willen vechten, dan moeten we beginnen waar de oorsprong van de miserie zit. Dan gaat het erom te zien dat deze wereld en hoe zij nu draait, ons allemaal alleen maar kapot kan maken. Dan moeten we de dagelijkse consequenties en 'kleine rampen' zien en die als dusdanig herkennen. Alle dingen die ons telkens opnieuw met het hoofd tegen de vier muren rondom ons doen botsen.
En om tot slot toch nog terug te komen op Tony's uitspraak over de onproblematische hoeveelheid olie en chemicaliën in vergelijking met de grootte van de oceaan. Elke verdomde druppel is te veel. Elke besmette rivier, elk vergiftigd dier, elke mens die aan de gevolgen van de verwoesting lijdt, is er één te veel. Te hoogdravend? Verre van. Het betekent gewoon dat we het leven niet door de berekeningsschema's van de heersenden bekijken. Hoe we in deze wereld staan, hoe we onze liefde en woede en vechtlust niet stemmen naar de wreedheid of zachtheid van de machtigen. Als we vechten, doen we dat omdat we een eigen beeld van een andere wereld in ons dragen.
[kader]
Naast de vele protestbetogingen die in verschillende staten plaatsvonden, werd er ook op meer doortastende wijze geprotesteerd. Zo blokkeerden begin juni tientallen vissers de scheepvaart in Bayou La Batre. Met hun boten verhinderden ze de olievaartuigen, onder andere van BP, om in en uit te varen in één van de kanalen. In de Golf van Mexico zijn namelijk zo'n 3000 boorplatformen operationeel. Omdat het duidelijk niet de bedoeling mag zijn om de economie op zo'n manier te blokkeren, interveniëerde de scheepvaartpolitie meteen en arresteerde ze enkele vissers.
