Aardbeving 8.8 op de schaal van Richter. Voorschokken, naschokken. Een tsunami die grote landsdelen overspoelt. De dodentol wordt geschat in de duizendtallen. Dorpen en steden zijn weggevaagd. Japan heeft al heel wat ervaring met aardschokken maar deze was toch heel heftig. En ze heeft meer verregaande gevolgen dan voorgaande aardbevingen. Japan telt 17 kerncentrales met in totaal 55 kernreactoren. In de centrale van Fukushima lijkt de situatie uit te draaien op een grote kernramp. Bij minstens drie van de zes reactoren is het koelsysteem uitgevallen als gevolg van de aardbeving. Dat betekent dat ze oververhit zijn en kunnen smelten of al gesmolten (“meltdown”). In drie gebouwen zijn er ook explosies en/of brand geweest. In andere centrales zouden er ook “problemen” zijn maar meer komen we daar niet van te weten. Nadat in de eerste uren van de nucleaire problemen de Japanse overheid een noodtoestand afkondigde, verkondigde ze op hetzelfde moment dat er geen enkel gevaar was voor de omwonenden. Daarna moesten mensen in een straal van 20 kilometer rond de centrale beter ramen en deuren gesloten houden. Even later is die straal groter geworden en wordt iedereen die uit die regio komt onderworpen aan een controle met meettoestellen door mannen in witte pakken en maskers. Nu is de evacuatie van de hele regio in volle gang, meer dan 200 000 mensen. Andere landen halen hun burgers gewoon weg uit Japan. De overheid moet stilaan toegeven dat er een groot gevaar is voor de bevolking.
In België komt het nieuws uit Japan op een moment dat de nucleaire lobby aan een nieuw offensief was begonnen. Reportages op televisie, rapporten, voorpagina-artikels, papegaaiende ministers. Alle middelen worden weer eens ingezet om ons de ramp te schetsen die we tegemoet gaan zonder kernenergie; electriciteitstekorten, meer CO2-uitstoot, afhankelijkheid van buitenlandse leveranciers. Eerlijk gezegd ben ik al afhankelijk van een bedrijf dat mij dreigt af te sluiten als ik de prijzen die ze me aanrekent, weiger te betalen. Afhankelijkheid, dreiging met tekorten; ik ken er al alles van dankzij bedrijven die hopen geld verdienen met kernenergie. Ook de overheid was haar informatiecampagne begonnen over de bestaande kerncentrales. Wat te doen bij een ramp? Misschien onder je stoel schuilen? Alsof een nucleaire ramp iets is waar we mee om kunnen leren gaan. De nucleaire straling die er decennia over doet om te verdwijnen, de toename van kankers bij de volgende generaties. Je kan beter niet in de buurt zijn. En dat is nog al moeilijk in een klein land als België. De Staat deelt al jodiumpillen uit aan de 2,4 miljoen omwonenden van de kerncentrales. En dan is de perimeter van 20 kilometer die zij gebruiken heel minimaal. Natuurlijk was er wel één of andere professor die ons kwam verzekeren dat zo'n aardbeving wel uitzonderlijk was. Maar op zo'n catastrofe moeten we niet wachten. De veiligheidsrapporten die ons soms bereiken, spreken wel degelijk over regelmatige lekken. Menselijke fouten (onder de druk om te presteren zoals dagelijks in elke fabriek) of machines die niet meer mee willen. Het zijn natuurlijk allemaal “onvoorziene omstandigheden”, maar zijn ze daarom minder werkelijkheid? En in combinatie met een technologie van de dood, zijn dat geen gewone “ongelukjes”. In die zin is het moeilijk te begrijpen dat een land dat de verwoestende kracht van de atoombom heeft mogen voelen, nu volstaat met een industrie die gebruik maakt van diezelfde vernietigende kracht. Maar winst maakt veel goed in deze wereld.
