De barometer in de Belgische gevangenissen lijkt een storm op komst aan te geven. Sinds jaren broeit de revolte in de schoot van de penitentiaire instellingen, elke gevangene met zijn eigen redenen en sinds jaren tekenen zich ook buiten de gevangenissen onherleidbare en harde weerstanden af tegen de gevangenis en het bestaan zelf van zulke abjecte plaats. Laten we even doorlopen wat er de laatste weken gebeurd is en het ritme bepaalt van een conflict dat toeneemt en, laten we hopen, binnenkort alle gevangenissen zal aansteken.
Over de recente ontsnappingen
Op enkele weken tijd vonden drie ontsnappingen met gijzelname van een cipier (7 ontsnapten) en een mislukte poging plaats. Schandaal, cipiersstakingen, veiligheidsalarm, en hier en daar, vreugdekreten in de straat.
Op een zekere manier snijdt elke ontsnapping de maatschappij in twee kanten. De ene gaat met alle kracht de ontsnapping veroordelen, de ontsnapten voorstellen als barbaren die ieder die ze op hun weg tegenkomen aanvallen en verkrachten, zwaardere straffen en een betere beveiliging eisen, een publiek fiat geven voor een staande executie van de ontsnapten. De andere kant gaat in de ontsnapping een verlangen naar vrijheid herkennen dat hij, misschien evenwel op een andere manier, ook in zich voelt branden; zal begrijpen wat iemand ertoe brengt om over de muren te klauteren en de ontsnapping verbinden met zijn eigen weigering van de huidige stand van zaken. En daartussen, we zouden het haast vergeten, in de grijze zone die zich beroemt op haar democratisme, degenen die de omstandigheden in de gevangenis misschien wel aanklagen maar alleen maar om de opsluiting efficiënter te maken (en zeker niet om de gevangenissen af te schaffen als een monsterlijkheid die werd uitgevonden door de macht), die “de wanhoop begrijpen” maar pleiten voor een meer efficiënte bestraffing, die, met andere woorden, de vrijheid nooit anders hebben kunnen beschouwen dan als een geheel van rechten en plichten, van wetten en contracten.
Elke ontsnapping is dus ook een uitdaging aan iedereen om na te denken over wat de gevangenis betekent en, zoals in ons geval en dat van andere rebellen, waarom en hoe we de gevangenis bekampen. Als vijanden van alle macht, zullen wij geen wapens gebruiken die geladen zijn met autoriteit, met wetshervormingen, onderhandelingen of dialoog; maar wel wapens gesmeed in de vrijheid, in de weigering om te bevelen én om te gehoorzamen. En dit aspect, deze kwaliteit van vrijheid laat ons toe om de dagelijkse gijzeling door de Staat van duizenden gevangenen in haar kerkers te onderscheiden van een gijzeling van enkele momenten om een cipier te verplichten om de poorten van de hel te openen. De cipiers, die zich nu beklagen en in staking gaan om deze manier van ontsnappen aan te klagen (alsof ze niet alle manieren om te ontsnappen zouden aanklagen) zijn, in de gevangenis, inderdaad eenvoudige obstakels die overwonnen moeten worden, net zoals tralies, muren, prikkeldraad. Daar is niets ingewikkelds aan en de daden van folter, gratuit en vernederend geweld, blijven tot op de dag van vandaag het trieste privilege van de cipiers, en niet van degenen die proberen te ontsnappen of revolteren tegen de gevangenis.
Over de isolatiemodule in Brugge
Het regime dat toegepast wordt op onze kameraden Nordin Benallal en Farid Bamouhammad, die allebei in de isolatiemodule van Brugge zitten, werd recentelijk goedgekeurd en dus gelegaliseerd door een Brusselse rechtbank. Advocaten hadden de folteringsomstandigheden in deze module aangeklaagd, een ware wraak van de staat tegen deze twee gevangenen die nooit opgehouden hebben de gevangenis en Justitie te bevechten en deze maatschappij van geld en macht te bekritiseren. Maar de rechtbank, die zoals altijd haar roeping van verdediger van de bestaande orde vervulde, vond het regime gegrond (de cellen waar alles uit beton bestaat worden permanent verlicht met grote lichten; wandeling in een kooi; handboeien om Farid vast te maken aan het hek van de cel of tijdens de weinige gelegenheden waarop hij uit z’n cel gehaald wordt...). Hans Meurisse, de kolonel zonder schaamte van de Belgische gevangenissen, deed er nog een schepje bovenop door te weigeren om met de advocaat van Nordin te discussiëren over het regime – een kleine smerige wraakneming omdat een procedure voor de rechtbank zijn heerschappij wel eens had kunnen bekritiseren. Nordin en Farid zitten momenteel in de strafcel van de module, als teken van weigering van het hele regime.
En in Sint-Gillis
Drie agressies tegen cipiers in de straat, op weg van of naar hun vuile werk, volstonden om een staking te veroorzaken in de gevangenis van Sint-Gillis. Onbekenden hadden de cipiers erkend (die blijkbaar vergeten waren om hun uniformen zorgvuldig te verbergen, zoals de cipiers die in de isolatiemodule van Brugge werken hun badge verbergen om hun naam van folteraar te verhullen) en hebben hen bedreigd, beledigd, geslagen, bestolen, kortom... eens flink aangepakt. Dit doet ons eraan denken hoe belangrijk het is om niet te vergeten het conflict dat in de gevangenissen broeit naar de straat te brengen, in een offensief perspectief tegen alles wat de gevangenismachine doet draaien en wat ze vertegenwoordigt. Nooit te vergeten dat de onrechtvaardigheid een naam en een adres heeft.
